چشم انداز سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران

چشم انداز سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران

ناترازی انرژی، به‌‌‌عنوان یکی از چالش‌‌‌های ساختاری اقتصاد ایران، پیامدهایی فراتر از افزایش هزینه‌‌‌های تولید یا کمبود عرضه انرژی دارد. این مساله به‌‌‌شدت بر آینده سرمایه‌گذاری‌‌‌های صنعتی تاثیر می‌‌‌گذارد و نقش تعیین‌‌‌کننده‌‌‌ای در تغییر ساختارهای اقتصادی و صنعتی کشور ایفا می‌کند. در این یادداشت، ابعاد این تغییرات و اولویت‌‌‌های سرمایه‌گذاری در ایران بررسی می‌شود.

چشم‌انداز سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران

سیاوش وکیلی
پیشکسوت بازارسرمایه

 🔸تاثیر ناترازی انرژی بر سرمایه‌گذاری صنعتی
در شرایطی که تقاضای انرژی با رشد سریع صنایع و جمعیت شهری افزایش یافته و زیرساخت‌‌‌های تولید انرژی در کشور به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری و بهره‌‌‌وری پایین دچار فرسودگی شده‌‌‌اند، فشار مضاعفی بر صنایعی که مصرف انرژی بالایی دارند وارد می‌شود. صنایعی نظیر فولاد، سیمان و پتروشیمی که به انرژی یارانه‌‌‌ای متکی هستند، در مواجهه با اصلاحات احتمالی قیمت‌گذاری انرژی یا کاهش دسترسی به سوخت ارزان، با تهدید جدی کاهش سودآوری و حتی توقف پروژه‌‌‌های توسعه‌‌‌ای مواجه خواهند شد.

 تغییر رویکرد سرمایه‌گذاری
در مواجهه با بحران انرژی، سرمایه‌گذاری‌‌‌ها به سمت صنایعی با بهره‌‌‌وری بالاتر و مصرف انرژی کمتر سوق داده خواهد شد. این تغییر نه‌تنها پاسخی به محدودیت‌های انرژی است، بلکه هم‌‌‌راستا با نیاز به افزایش رقابت‌‌‌پذیری اقتصادی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار است.
تمرکز بر پروژه‌‌‌هایی نظیر تولید انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، بهره‌‌‌برداری از گازهای فلر (فلرینگ)، توسعه فناوری‌‌‌های مدیریت هوشمند انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌‌‌های فسیلی از رویکردهای کلیدی در این مسیر خواهد بود. همچنین، سرمایه‌گذاری در بهینه‌‌‌سازی صنایع موجود، مانند جایگزینی تجهیزات قدیمی با فناوری‌‌‌های پیشرفته‌‌‌تر، به‌‌‌ویژه در حوزه صنایع انرژی‌‌‌بر، از اولویت‌‌‌های کوتاه‌‌‌مدت خواهد بود.

رشته‌فعالیت‌‌‌های صنعتی اولویت‌‌‌دار
صنایعی که از نظر مصرف انرژی بهینه‌‌‌تر هستند یا به افزایش بهره‌‌‌وری در اقتصاد کمک می‌کنند، در آینده اهمیت بیشتری خواهند یافت. همچنین صنایع مرتبط با تولید تجهیزات انرژی تجدیدپذیر (مانند پنل‌‌‌های خورشیدی و توربین‌‌‌های بادی)، فناوری‌‌‌های کربن‌‌‌زدایی، صنایع سبز با ردپای کربن پایین و تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا در حوزه‌‌‌های دانش‌‌‌بنیان (مانند بیوتکنولوژی، نانوفناوری و تجهیزات پیشرفته) از جمله این موارد هستند.همچنین، صنایعی که نقش کلیدی در کاهش هدررفت انرژی ایفا می‌کنند، مانند ساخت تجهیزات هوشمند برای کنترل و مدیریت مصرف انرژی، در صدر فهرست اولویت‌‌‌ها قرار خواهند گرفت.

نتیجه‌‌‌گیری و توصیه‌‌‌ها
ناترازی انرژی تهدیدی جدی برای صنایع سنتی انرژی‌‌‌بر در ایران است؛ اما می‌‌‌تواند فرصتی برای بازآرایی ساختار سرمایه‌گذاری صنعتی کشور باشد. سیاستگذاران باید از این شرایط برای تقویت صنایعی که با چالش‌‌‌های زیست‌‌‌محیطی، انرژی و بهره‌‌‌وری سازگار هستند، بهره بگیرند.
با ایجاد سیاست‌‌‌های تشویقی برای جذب سرمایه در فناوری‌‌‌های نوین و افزایش بهره‌‌‌وری انرژی، ایران می‌‌‌تواند از این بحران برای ایجاد اقتصاد صنعتی پایدار و مقاوم در برابر چالش‌‌‌های آینده استفاده کند.